Oto kanon duńskich wartości (w przypadkowej kolejności):
• „Frisind” – coś w rodzaju tolerancji opartej na zasadzie, że wszyscy ludzie mają prawo decydować o swoim życiu. Tolerancyjność oznacza wykazywanie otwartej (bez uprzedzeń) postawy i sposobu myślenia (* patrz też poniżej).
• Równouprawnienie płci – duńskie społeczeństwo opiera się na równowadze płci. Oznacza to, że kobiety i mężczyźni mają takie same prawa i możliwości.
• Społeczeństwo dobrobytu – w duńskim społeczeństwie dobrobytu obywatele czują się zabezpieczeni przed socjalnymi i fizycznymi niebezpieczeństwami i mogą korzystać z wielu dóbr publicznych.
• Zaufanie – duńska kultura zaufania oparta jest na oczekiwaniu, że zarówno obywatele, jak i instytucje publiczne są wiarygodne.
• Język duński – duński jest językiem ojczystym dla ponad 90 % mieszkańców Danii. Stanowi nie tylko środek komunikacji, ale jest też nośnikiem kultury.
• Stowarzyszenia i wolontariat – Stowarzyszenia to podstawowa forma organizowania się wspólnot w całej Danii. Jednocześnie uczą one demokracji.
• „Hygge” – słowo, którego nie da się łatwo przetłumaczyć. Oznacza mniej, więcej: specjalny, bezstresowy sposób współżycia, dobre samopoczucie (* patrz poniżej).
• Chrześcijańskie dziedzictwo kulturowe – chrześcijańska koncepcja miłości bliźniego, protestancka idea istoty i znaczenia pracy, odpowiedzialność osobista i równość wszystkich ludzi wobec Boga odcisnęła swój ślad na nowoczesnej Danii.
• Wolność – jako podstawa duńskiej demokracji. W zachodniej tradycji wolność narodu jest ściśle związana z wolnością pojedynczego obywatela.
• Równość wobec prawa – Dania tradycjonalnie zajmuje najwyższe miejsca w międzynarodowych badaniach zaufania społecznego i niskiej korupcji.
Hygge
Bardzo trudno wytłumaczyć, co właściwie oznacza hygge osobie niezwiązanej z Danią i jej kulturą. Bezpośredni przekład jest praktycznie niemożliwy. Możemy próbować zatem opisać, czym jest hygge. Dla każdego może oznaczać coś innego. Hygge nie jest tylko słowem, ale też uczuciem – wszystkim, co wprawia nas w dobry nastrój lub tworzy przytulną atmosferę. W języku duńskim funkcjonuje również przymiotnik hyggelig (przytulny, przyjemny) a także czasownik at hygge sig (mieć dobry czas, relaksować się). Ponadto możemy również udekorować mieszkanie w stylu hygge, który pomoże nam stworzyć przytulną atmosferę, zachęci do wygrzewania się pod kocem w ulubionym, za dużym swetrze z ulubioną książką przy zapalonej świeczce. Bo chodzi o to, żeby było hyggeligt!
Frisind
Podobnie jak hygge słówko frisind nie jest łatwe do przetłumaczenia. Frisind oznacza wolny od przesądów, tzn. tolerancyjny w myśleniu. Nie do końca chodzi tu o słowo tolerancyjny, ponieważ takie też funkcjonuje w duńskim słowniku (tolerant). W znaczeniu słowa frisind mieści się wszystko, jeśli chodzi o akceptację siebie nawzajem oraz umysł otwarty na poglądy innych osób.
IP 96 2017
