Królestwo się rozrasta

Po pięćdziesięciu latach sporu nowa umowa między Danią a Kanadą zamienia większość małej wyspy w pobliżu bieguna północnego w terytorium Danii. Jednocześnie duńskie królestwo powiększa się o duży obszar morski na południe od Grenlandii. Dzięki porozumieniu oba kraje wyślą sygnał reszcie świata, że konflikty terytorialne można rozwiązać w drodze negocjacji.

Duński minister spraw zagranicznych Jeppe Kofod, jego kanadyjska koleżanka Mélanie Joly i premier Grenlandii Múte B. Egede umieścili swoje podpisy pod historycznym porozumieniem w dniu 14.06.2022. Oznacza to, że ponad połowa małej wyspy Hans na wodach między północną Kanadą a Grenlandią to obecnie ziemia duńska. Porozumienie pokojowe między Danią a Kanadą obejmuje również podział dużego obszaru na Morzu Labradorskim na południowy zachód od Grenlandii. Tutaj również Dania zyskała ponad połowę obszaru. Tym samym Królestwo Danii powiększyło się o 40 000 kilometrów kwadratowych, co odpowiada łącznie obszarowi Jutlandii, Zelandii i Fionii. Umowa ustanawia całkowitą granicę morską między Kanadą a Królestwem Danii od Morza Lincolna na północ od Grenlandii do Morza Labradorskiego na południowy zachód od Grenlandii o łącznej długości 3882 kilometrów, co czyni ją najdłuższą granicą morską na świecie.

Próba generalna w mini formacie
Zdaniem zarówno Danii, jak i Kanady umowa wysyła ważny sygnał do świata zewnętrznego, że może osiągnąć porozumienie w sprawie roszczeń terytorialnych w drodze pokojowych negocjacji. Nie ma potrzeby używania siły ani wszczynania postępowania arbitrażowego. Jednocześnie negocjacje były formą próby generalnej w mini formacie przed zbliżającymi się negocjacjami między Danią, Rosją i Kanadą w sprawie pokrywających się żądań dotyczących dna morskiego przy biegunie północnym. To spór o setki tysięcy kilometrów kwadratowych.

Sześć razy większa niż wyspa Slotsholmen
Obecne porozumienie kończy prawie 50-letni spór o podział 1,2 kilometra kwadratowego jałowej i niezamieszkanej wyspy Hans w Cieśninie Kennedy’ego, około 350 kilometrów od najbliższej osady, czyli grenlandzkiej osady Siorapaluk. Wyspa Hans, która ma powierzchnię odpowiadającą 168 boiskom piłkarskim i jest około sześć razy większa niż kopenhaska wyspa Slotsholmen, na której znajduje się m.in. duński parlament, była punktem spornym między Danią a Kanadą od 1973 roku, kiedy to ustanowiono granice morskie między Kanadą a Grenlandią. W tamtych czasach ludzie po prostu omijali wyspę Hans, gdy trzeba było narysować linię graniczną.

Ściągnięcie duńskiej flagi z masztu
Przez kilkadziesiąt lat floty duńska i kanadyjska na zmianę lądowały na wyspie i podnosiły na niej flagi swoich krajów, a w niektórych przypadkach zostawiały butelkę whisky. Jednak z biegiem lat sytuacja stawała się coraz bardziej zaostrzona, a jej kulminacją był rok 2005, kiedy ówczesny kanadyjski minister obrony Bill Graham podczas wizyty na wyspie ściągnął zniszczoną przez pogodę flagę Danii – Dannebrog. Ambasador Kanady w Kopenhadze został wezwany na rozmowy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a duński okręt wojenny skierował się na północ, zanim ta „zabawa” została zatrzymana. Następnie Dania i Kanada zgodziły się nie ma zgody na przynależność wyspy i że należy wynegocjować rozwiązanie tego konfliktu.

Maraton negocjacji na neutralnym terenie
W 2018 r. utworzono grupę roboczą między Kanadą, Danią i Grenlandią, aby znaleźć rozwiązania dotyczące nieuzgodnionych warunków na wodach między Kanadą a Grenlandią. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Rząd Grenlandii, Duńska Agencja Dostarczania Danych i Efektywności, Duńska Agencja Geodanych, Państwowa Służba Geologiczna Danii i Grenlandii – GEUS i Instytut Badania Kosmosu na Uniwersytecie Technicznym w Danii – DTU Space uczestniczyły w grupie po stronie Królestwa Danii Po trzech latach intensywnych spotkań i negocjacji, w listopadzie ubiegłego roku duńskim i kanadyjskim urzędnikom udało się wynegocjować kompleksowe rozwiązanie, które obejmuje zarówno podział wyspy Hans, jak i podział obszaru dna morskiego na Morzu Labradorskim, gdzie strony przedłożyły nakładające się roszczenia. Ostateczne negocjacje przeprowadzono podczas trzydniowych spotkań maratońskich na neutralnym terenie w sali koncertowej Harpa w stolicy Islandii Reykjawiku.