„Morten z Grunwaldu”

Gang Olsena (duń. Olsen-banden) - seria czternastu duńskich kryminalnych komedii filmowych (1968-1998), opowiadających o fikcyjnym duńskim gangu, sympatycznych przestępców-nieudaczników, do którego należy trójka przyjaciół - Egon Olsen, Kjeld Jensen i Benny Frandsen.

Pierwsze trzynaście filmów reżyserował Erik Balling, scenariusze pisali Henning Bahs i Erik Balling. Po siedemnastu latach przerwy nakręcono ostatni, czternasty film, reżyserowany przez Toma Hedegaarda i Mortena Arnfreda, w trakcie realizacji którego zmarł aktor grający rolę Kjelda. W 2001 roku powstał film opowiadający o młodzieńczych latach gangu Olsena, jednak przez wielu nie został on uznany za oficjalną część serii (przede wszystkim z powodu zmiany obsady). W 2010 roku premierę w Danii miał film rysunkowy o dalszych przygodach gangu Olsena, Gang Olsena wraca do gry.

Większość filmów rozpoczyna się sceną opuszczania więzienia przez szefa gangu Egona Olsena, który następnie ogłasza oczekującym na niego kompanom kolejny ambitny, drobiazgowo opracowany i „genialny” plan, mający uczynić ich milionerami. Plan opiera się często na pomysłowym wykorzystaniu zwyczajnych przedmiotów oraz psychologii. Ofiary nie budzą sympatii widzów, są nimi często osoby lub korporacje, które nie uzyskały pieniędzy w sposób uczciwy. Mimo udanego skoku, coś na ogół z różnych powodów zawodzi i członkowie gangu tracą łup, a film zwykle kończy się powrotem Olsena do więzienia.

Morten Grunwald

O odejściu Mortena Grunwalda – ostatniego członka niezrównanego zespołu autorów i wykonawców „Gangu Olsena” napisano już wszystko, a uczynili to bliżsi duńskiego światka filmowego i bardziej kompetentni w ocenianiu owej plejady talentów ostatniego półwiecza. Bo to przecież właśnie w tym roku celebrowano hucznie pięćdziesięciolecie powstania pierwszego filmu o owym arcysympatycznym „gangu”. I trzeba trafu, że właśnie w tym roku i niemal dokładnie w czasie gdy Duńczycy celebrują „Mortensaften” (dzień św. Marcina), odszedł niezapomniany Morten Grunwald vel ulubieniec publiczności „Benny Frandsen”. Chyba najsympatyczniejszy z owego zespołu twórców duńskiej sztuki filmowej, by wymienić tylko najważniejszych: reżyser: Erik Balling, scenarzysta: Henning Bahs, aktorzy: Ove Sprogøe, Poul Bundgaard, Kirsten Walther i właśnie – ostatni na posterunku – Morten Grunwald.

Autorowi tych słów dane było, bodaj w roku 1998, być tłumaczem ekipy polskich radiowców wizytującej Kopenhagę w związku z jakimś radiowym konkursem wiedzy o Danii. Konkursem, którego główną nagrodą była wycieczka do Kopenhagi. Goście zwiedzali studia Nordisk Film w Valby, gdzie doszło do interesującego spotkania ze znanymi osobistościami duńskiego filmu. Przyjmował nas Henning Bahs filmowiec-perfekcjonista, genialny pomysłodawca gagów, dowcipów czy sytuacji niezrównanych w swej prostocie i celności; w myśl starej recepty na arcydzieło: maksimum treści przy minimum środków.

Do towarzystwa przyłączył się, będący akurat w studiu, Morten Grunwald, niezapomniany „Benny” a Wasz felietonista, przysięgły wielbiciel „Gangu Olsena”, nie mógł się powstrzymać od przytaczania co błyskotliwszych słów, określeń czy cytatów z wiekopomnego serialu, a pamiętał ich co nie miara! Przyjazna atmosfera zaowocowała wspomnieniami wszystkiego, co mogło gospodarzy ze wschodnią Europą łączyć. H. Bahs opowiadał o mniej sympatycznych kontaktach duńskich filmowców z niesławnej pamięci władcami NRD podczas odwiedzin wschodniego Berlina. Np. jak to Duńczycy wyperswadowali „bohaterom z berlińskiego muru” propozycję bliższego powitania przez osławione STASI, które chciało wcielić się w rolę dobrodusznych kopenhaskich policjantów i eskortować gości aż na przygotowaną scenę. Obaj panowie podkreślali natomiast popularność „gangu” i gorące przyjęcie zgotowane Duńczykom przez NRD-owską publiczność.

Natomiast Morten Grunwald, tak się rozbawił naśladowaniem jego gestów i powiedzonek, że oświadczył, iż on także ma w sobie coś z polskości. Przypomniał, że jego ojciec Karl Frederik Grunwald, mieszkaniec Mazur, czyli ówczesnych Prus Wschodnich, tak się zraził pełną nienawiści atmosferą panującą podczas plebiscytu w roku 1921, że „…zapakował dobytek na rower i wywędrował do Danii”.

Dodajmy, że nasz sympatyczny gospodarz wiedział też doskonale do jakiego to historycznego wydarzenia nawiązuje jego nazwisko, a warto pamiętać, że znajomość polskiej historii nie jest bynajmniej w tych stronach powszechna!

Żegnaj „Benny”! Długo będziemy o Tobie i całym „gangu” pamiętać! Zasłużyliście na to stokrotnie!

„Klawo jak cholera!” czyli „Skiiiiide godt!” w oryginale i „Mächtig gewaltig!” po niemiecku.

Adam be

IP 104 2019

Udostępnij artykuł:

Facebook
Twitter

Warto przeczytać

Sztuczna inteligencja (SI)

Poniższy artykuł został napisany przez sztuczną inteligencję. Redakcja Informatora Polskiego sformułowała pytania a sztuczna inteligencja (https://chat.openai.com) na nie odpowiedziała.

DANIA Tu mieszka spokój

Dania jest w moim życiu miejscem magicznym, do którego entuzjastyczne powracam, w którym czuję się jak w domu, o którym często myślę i które mnie inspiruje. Chciałabym, żeby zainteresowała także was… Marzy mi się przeflancowanie na nasz grunt pozytywnego konotowania wspólnotowości, umiejętności współdziałania praktykowanej w ćwiczeniach codzienności, zbliżona do duńskiej umiejętność prowadzenia publicznej debaty, kultura konsensusu, a nade wszystko odnalezienie również i przez nas tego, co jest najważniejszym zasobem naturalnym, prawdziwym złotem Duńczyków – zaufania społecznego.

(Sylwia Izabela Schab – fragment wstępu do książki „DANIA Tu mieszka spokój”.)

Uroczystości na wyspie Møn

5 maja 2023 r., w 78. rocznicę wydarzeń, które miały miejsce w dniu wyzwolenia Danii 5 maja 1945, w porcie Klintholm upamiętniono ocalałych i zmarłych więźniów obozu w Stutthof oraz Duńczyków, którzy im pomogli.
W ceremonii w Klintholm wzięli m.in. udział Ambasador RP Antoni Fałkowski, Burmistrz gminy Vordingborg Mikael Smed, przedstawiciele miejscowej ludności, potomkowie byłych więźniów, reprezentanci duńskich organizacji polonijnych.
Po złożeniu kwiatów głos zabrał Ambasador RP oraz Burmistrz gminy Vordingborg. Organizatorka uroczystości Lidia Szuster, przewodnicząca Związku Polsko-Duńskiego w Næstved; odczytała list skierowany do uczestników od Muzeum Obozu Stutthof.