Poziom wody w Morzu Martwym od wielu lat się obniża. Przez ostatnie około 40 lat jego powierzchnia zmniejszyła się o około 30%. Jego wody zawierają aż 10 razy więcej soli niż standardowa woda morska. Woda z Morza Martwego ze względu na wysokie stężenie soli 340 gr. na litr jest bardzo ciężka i w dotyku przypomina olej. Zasolenie Morza Martwego wynika z faktu, że jedynym źródłem jego wód jest rzeka Jordan, która schodzi ze szczytu Wzgórz Golan. Ludzie zanurzający się w Morzu Martwym, unoszą się na powierzchni wody dzięki ekstremalnej gęstości soli. To uczucie niesie ze sobą niezapomniane wrażenia i jest jednym z głównych powodów, dla których turyści odwiedzają to miejsce. Błota z Morza Martwego mają właściwości bakteriobójcze ze względu na wysoką zawartość grup siarczkowych, jonów jodu, bromu, cynku, miedzi, litu, żelaza, manganu, kobaltu itp. Błoto ma dobre właściwości kosmetyczne i terapeutyczne, a wody Morza Martwego są korzystne dla osób cierpiących na łuszczycę. Woda zawiera w sumie ponad dwadzieścia różnych minerałów, m.in. wapń, potas, chlorek magnezu, sód.
Jednak Morze Martwe to nie tylko woda o nietypowych właściwościach. Okoliczne krajobrazy zachwycają swoją surowością i pięknem. Pustynia Judzka jest terenem pełnym wspaniałych górskich krajobrazów, głębokich kanionów i malowniczych oaz.
Atrakcje turystyczne w okolicy Morza Martwego to przede wszystkim uzdrowiska. Morze Martwe słynie ze swoich właściwości leczniczych, zwłaszcza dla osób z chorobami skóry, stawów i układu oddechowego. W okolicy znajdują się liczne spa i uzdrowiska, które oferują szeroki zakres zabiegów z wykorzystaniem błota i wody z Morza Martwego.
Ein Gedi
Autobusem z Jerozolimy do Ein Gedi jedzie się około 1,5 godziny. Oaza Ein Gedi leży w samym sercu pustyni Judzkiej, gdzie można podziwiać bujną roślinność, wodospady i spotkać dzikie kozy, które swobodnie spacerują po okolicy. W oazie powstała wspólnota rolnicza – kibuc Ein Gedi. Pierwsza próba osadnictwa w Ein Gedi miała miejsce w 1916 roku, kiedy to grupa żydowskich osadników podjęła próbę stworzenia wspólnoty w tej okolicy. Jednak próba ta zakończyła się niepowodzeniem. Dopiero w 1934 roku nowa grupa osadników, przede wszystkim młodych żydowskich imigrantów z Polski, postanowiła osiedlić się w tym obszarze, przyciągnięta urodą i potencjałem rolniczym tych terenów nad Morzem Martwym. Osadnicy z Ein Gedi zetknęli się z licznymi wyzwaniami, takimi jak trudne warunki klimatyczne, surowa pustynna ziemia i brak dostępu do wody pitnej. Jednak dzięki wytrwałości i determinacji udało im się stworzyć funkcjonującą społeczność rolniczą. Tutejszy mikroklimat sprzyja rozwojowi roślinności podzwrotnikowej (palm, drzew balsamowych i różnorakich drzew owocowych), co sprawia, że teren Parku wyróżnia się jako zielony ogród na tle jałowej Pustyni Judzkiej.
Głównym źródłem utrzymania kibucu była uprawa roślin, zwłaszcza tamaryszków, daktyli, mango, cytrusów i winorośli. Niezbędna do nawadniania upraw była woda pochodząca z pobliskich źródeł. W czasie wojny o niepodległość Izraela w 1948 roku, wiele żydowskich osiedli było zagrożonych atakami arabskich sił. Ein Gedi nie było wyjątkiem, ale dzięki odwadze i obronie osadników udało się im obronić swoje tereny. W późniejszych latach Ein Gedi rozwijało się jako ośrodek turystyczny i turystyka stała się ważnym źródłem dochodów dla kibucu.
Obecnie Ein Gedi to nie tylko kibuc, ale także miejsce gdzie turyści przyjeżdżają, aby podziwiać piękno pustyni, zobaczyć lokalną florę i faunę w Parku Narodowym En Gedi, który został założony w 1972 w północnej części oazy na powierzchni 25 km².
W północnej części parku znajduje się malowniczy, pustynny kanion Nahal David, w którym jest wodospad Dawida ze studnią Dawida. U szczytu wodospadu znajduje się Jaskinia Kochanków, a także wodospad Sulamitki. Obszar kanionu Nahal Dawid jest ścisłym rezerwatem przyrody, w którym można obserwować życie wielu zwierząt: kozioł skalny, dzika owca, góralek przylądkowy, gazela, oryks, lis, szakal i lampart. Na uwagę zasługują jaskinie stalaktytowe i starożytny system zaopatrzenia w wodę.
Ein Gedi jest także ważnym miejscem w historii biblijnej, ponieważ utożsamiane jest z miejscem, gdzie król Dawid ukrywał się przed królem Saulem, co jest opisane w Księdze Samuela w Starym Testamencie.
Masada
15 minut autobusem na południe od Ein Gedi znajduje się Masada, imponująca cytadela na szczycie płaskiego skalnego wzgórza. Jest to jedna z najważniejszych atrakcji historycznych w tym regionie. Miejsce to jest symbolem heroicznej walki Żydów przeciwko rzymskim legionom w I wieku n.e. Masada znajduje się na wysokim, skalistym wzgórzu nad zachodnim brzegiem Morza Martwego. W 37 roku p.n.e., król Herod Wielki, który panował w Judei pod rzymskim nadzorem, wybrał to miejsce na swoją twierdzę. Herod przekształcił Masadę w niezdobytą warownię, wyposażając ją w umocnienia, pałace, magazyny i systemy zaopatrzenia w wodę. W roku 66 n.e. wybuchło żydowskie powstanie przeciwko rzymskim najeźdźcom i okupantom. W wyniku tego konfliktu Masada stała się schronieniem dla grupy żydowskich powstańców, którzy sprzeciwiali się rzymskiej okupacji. Liczba obrońców wzrosła do około 960 ludzi, w tym mężczyzn, kobiet i dzieci. W 72 roku n.e. rzymski gubernator Flavius Silva dowodził oblężeniem Masady. Rzymianie zbudowali ogromne obozy i umocnili swoje pozycje wokół cytadeli. Oblężenie trwało kilka miesięcy, ale obrońcy Masady byli zdeterminowani bronić się za wszelką cenę. W obliczu nieuniknionego upadku Masady, obrońcy podjęli dramatyczną decyzję. W dniu 15 kwietnia 73 roku n.e., według relacji historyka żydowskiego Józefa Flawiusza, obrońcy Masady zdecydowali się na zbiorowe samobójstwo, aby uniknąć niewoli rzymskiej. Każdy obrońca zabił swoją rodzinę, a następnie wybrano dziesięciu mężczyzn, którzy zabili pozostałych obrońców. Ostatecznie jeden z mężczyzn dokonał samobójstwa, pozostawiając tylko jednego żywego, który opowiedział historię tragedii.
Cytadela była opuszczona przez wieki, a jej dokładne położenie zapomniane. Jednak w XIX wieku Masada została odnaleziona przez europejskich badaczy. W latach 60. XX wieku rozpoczęły się systematyczne prace archeologiczne, które ujawniły jej fascynującą historię. Dzisiaj Masada jest jednym z najważniejszych miejsc historycznych i turystycznych w Izraelu. Na górę można wjechać kolejką linową lub wejść dwoma ścieżkami: Ścieżką wężową (Snake Path) i Baterią (Battery). W pałacu Heroda zachowały się piękne mozaiki z motywami roślinnymi. Na terenie fortecy znajdowały się bardzo nowoczesne jak na owe czasy łaźnie. Można tam też zobaczyć bardzo pomysłowy system doprowadzający na górę wodę z górskiego strumienia (wadi). Od 2001 roku Masada jest uznawana za Światowe Dziedzictwo UNESCO. Widok na otaczający krajobraz z wysokości cytadeli jest zapierający dech w piersiach, a historia Masady pozostaje ważnym symbolem heroizmu i oporu przeciwko uciskowi.
Ein Bokek
Kolejne 15 minut autobusem na południe od Masady znajduje się Ein Bokek: Idealne miejsce na relaks na plaży, kąpiele w Morzu Martwym oraz spacery po pięknych terenach rezerwatu przyrody.
Ein Bokek to nowoczesne uzdrowisko, z masą luksusowych hoteli, restauracji, kawiarni, sklepów, centrum handlowym i rozległą plażą, świetnie wyposażoną w leżaki, parasole, natryski, zamknięte damskie i męskie solaria, gdzie można nieskrępowanie opalać całe swoje ciało.
Hotele spa i uzdrowiska wykorzystują błoto i wodę z Morza Martwego w swoich zabiegach leczniczych i pielęgnacyjnych.
To idealne miejsce dla osób poszukujących relaksu i odprężenia.
Oprócz kąpieli w Morzu Martwym, Ein Bokek oferuje możliwość eksploracji okolicznych gór, w tym Góry Moab, oraz różnych szlaków turystycznych.
Park Narodowy Ein Bokek jest idealnym miejscem do spacerów i obserwacji ptaków. Jest to również miejsce, gdzie można znaleźć produkty kosmetyczne i pielęgnacyjne oparte na minerałach i błocie z Morza Martwego.
Roman Śmigielski
IP 122-123 2023
