Przywrócenie obywatelstwa polskiego

Obowiązująca ustawa o obywatelstwie polskim z 2 kwietnia 2009 roku wprowadziła możliwość przywrócenia obywatelstwa polskiego z uwagi na „znaczną liczbę byłych obywateli polskich, które utraciły obywatelstwo polskie z przyczyn politycznych i chcą do niego powrócić” (uzasadnienie do projektu ustawy, druk nr 1481, Sejm VI kadencji). Przywrócenie obywatelstwa dotyczy osób, które utraciły obywatelstwo polskie przed 1 stycznia 1999 roku na podstawie ściśle określonych przepisów trzech poprzednich ustaw o obywatelstwie polskim – ustawy z 20 stycznia 1920 roku (art. 11 i 13), ustawy z 8 stycznia 1951 roku (art. 11 i 12) i ustawy z 15 lutego 1962 roku (art. 13, 14 i 15).

Podstawą wszczęcia postępowania jest wniosek w postaci formularza, zawierający dane cudzoziemca, aktualny adres zamieszkania oraz ostatni adres zamieszkania w Polsce przed utratą obywatelstwa polskiego, oświadczenie o posiadaniu w przeszłości obywatelstwa polskiego oraz informacje o okolicznościach jego utraty, a także życiorys. Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające tożsamość i obywatelstwo, dokumenty dotyczące zmiany imienia i nazwiska (jeżeli taka zmiana nastąpiła), fotografię formatu paszportowego oraz posiadane dokumenty potwierdzające utratę obywatelstwa polskiego. Dokumenty obcojęzyczne należy zawsze przedstawić wraz z tłumaczeniem na język polski, sporządzonym przez tłumacza przysięgłego lub konsula.

Zgodnie z ustawą, cudzoziemiec zamieszkały poza terytorium RP składa wniosek do właściwego miejscowo konsula, który następnie przekazuje go do rozpatrzenia ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych. Złożenie wniosku podlega opłacie konsularnej.

Co ważne, obowiązująca ustawa o obywatelstwie polskim przewiduje sytuacje, w których przywrócenie obywatelstwa polskiego nie jest możliwe z powodu nagannego zachowania wnioskującego o przywrócenie obywatelstwa (chodzi tu o dobrowolną służbę w wojskach Państw Osi oraz ich sojuszników oraz dobrowolne przyjęcie urzędu publicznego w tych państwach w okresie od 1.09.1939 do 8.05.1945). Przywrócenie nie będzie też możliwe, jeżeli osoba wnioskująca działała na szkodę Polski, zwłaszcza jej niepodległości i suwerenności lub łamała prawa człowieka. Obywatelstwa polskiego nie przywraca się także cudzoziemcowi, jeżeli stanowi to zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Powyższe przesłanki podlegają weryfikacji ściśle określonej przez ustawę.

Przed wydaniem decyzji rozstrzygającej o przywróceniu obywatelstwa polskiego minister właściwy ds. wewnętrznych zwraca się do Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (a w razie potrzeby także do innych organów), o udzielenie informacji, czy przywrócenie obywatelstwa nie stanowi zagrożenia, o którym mowa wyżej, czy cudzoziemiec nie działał na szkodę Polski i nie uczestniczył w łamaniu praw człowieka. Minister może też zwrócić się do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu o przekazanie informacji i udostępnienie dokumentów dotyczących wnioskodawcy.

Decyzję o przywróceniu obywatelstwa polskiego podejmuje minister właściwy ds. wewnętrznych. Jak wskazuje na to praktyka, dobrze opracowany wniosek i poprawnie załączone dokumenty z reguły gwarantują sprawny przebieg postępowania i szybkie uzyskanie decyzji. Dlatego też zachęcamy, aby ci z Państwa, którzy utracili obywatelstwo polskie przed 1 stycznia 1999 roku, kontaktowali się z Wydziałem Konsularnym Ambasady RP w Kopenhadze jeszcze przed złożeniem wniosku. Wnikliwa analiza sprawy podczas rozmowy czy też korespondencji z konsulem znacznie ułatwia przygotowanie i opracowanie dokumentacji. Obecnie urząd konsularny w Kopenhadze najczęściej przyjmuje wnioski o przywrócenie obywatelstwa polskiego z powodu jego utraty na mocy art. 13 ustawy o obywatelstwie polskim z 15 lutego 1962 roku, dotyczącego osób, które uzyskały zezwolenie właściwego organu polskiego na zmianę obywatelstwa polskiego na obce przed 1 stycznia 1999 roku. Takie zezwolenia początkowo było wydawane przez prezydia wojewódzkich rad narodowych (wobec osób zamieszkałych w Polsce) i urzędy konsularne (wobec osób zamieszkałych za granicą), a następnie przez wojewodów oraz konsulów.

Każdorazowo przed wysłaniem wniosku do ministra, konsul dokonuje kwerendy własnych zasobów archiwalnych, w których mogą znajdować się akta dotyczące wnioskodawcy, zawierające informacje i dokumenty istotne w postępowaniu. Jest to dobra wiadomość dla osób, które z różnych powodów nie są w posiadaniu dokumentów potwierdzających utratę obywatelstwa polskiego i nie mogą w związku z tym załączyć ich do wniosku.

Ważna informacja dotyczy także osób – dziś już dorosłych, które jako małoletni pozostający pod władzą rodzicielską rodziców wnioskujących o zezwolenie na zmianę obywatelstwa z polskiego na obce przed 1 stycznia 1999 roku, zostały objęte skutkami utraty obywatelstwa polskiego. Otóż osoby te również należą do kręgu uprawnionych do wystąpienia o jego przywrócenie.

Joanna Rataj
I sekretarz, wicekonsul
Wydział Konsularny Ambasady RP w Kopenhadze

IP 118-119  2022

Udostępnij artykuł:

Facebook
Twitter

Warto przeczytać

Sztuczna inteligencja (SI)

Poniższy artykuł został napisany przez sztuczną inteligencję. Redakcja Informatora Polskiego sformułowała pytania a sztuczna inteligencja (https://chat.openai.com) na nie odpowiedziała.

DANIA Tu mieszka spokój

Dania jest w moim życiu miejscem magicznym, do którego entuzjastyczne powracam, w którym czuję się jak w domu, o którym często myślę i które mnie inspiruje. Chciałabym, żeby zainteresowała także was… Marzy mi się przeflancowanie na nasz grunt pozytywnego konotowania wspólnotowości, umiejętności współdziałania praktykowanej w ćwiczeniach codzienności, zbliżona do duńskiej umiejętność prowadzenia publicznej debaty, kultura konsensusu, a nade wszystko odnalezienie również i przez nas tego, co jest najważniejszym zasobem naturalnym, prawdziwym złotem Duńczyków – zaufania społecznego.

(Sylwia Izabela Schab – fragment wstępu do książki „DANIA Tu mieszka spokój”.)

Uroczystości na wyspie Møn

5 maja 2023 r., w 78. rocznicę wydarzeń, które miały miejsce w dniu wyzwolenia Danii 5 maja 1945, w porcie Klintholm upamiętniono ocalałych i zmarłych więźniów obozu w Stutthof oraz Duńczyków, którzy im pomogli.
W ceremonii w Klintholm wzięli m.in. udział Ambasador RP Antoni Fałkowski, Burmistrz gminy Vordingborg Mikael Smed, przedstawiciele miejscowej ludności, potomkowie byłych więźniów, reprezentanci duńskich organizacji polonijnych.
Po złożeniu kwiatów głos zabrał Ambasador RP oraz Burmistrz gminy Vordingborg. Organizatorka uroczystości Lidia Szuster, przewodnicząca Związku Polsko-Duńskiego w Næstved; odczytała list skierowany do uczestników od Muzeum Obozu Stutthof.